dinsdag 30 oktober 2018

recensies Misschien volgende keer, J. W. Jansen


Recensie Leesdame.nl 7 februari 2018

‘Misschien volgende keer’ is een bijzondere roman over een jongeman die zich staande moet houden in een wereld waarin hij helemaal niet wil leven.
Jim Jozef staat terecht omdat hij al drie keer een mislukte zelfmoordpoging heeft ondernomen. Daarom krijgt hij nu de grootste straf: hij wordt veroordeeld tot een minimale levensduur van 85 jaar. Deze gevangenschap moet hij doorbrengen op het eiland Infinus III. Daar krijgt hij een heropvoeding en wordt hij streng gecontroleerd om ervoor te zorgen dat hij in leven blijft.

Zo moet Jim Jozef plaatsnemen in een stoel die hem voedt met een sonde, hem willoos en gevoelloos kan maken en ook een katheter kan inbrengen. In de stoel leeft Jim Jozef niet zelf, hij wordt erin geleefd. Hij moet van de overheid in leven blijven, dus bestoken ze hem met heropvoedingsfilmpjes, moet hij schilderen en kuilen graven op het strand. Het klinkt als een absurd verhaal, maar eigenlijk heeft de auteur hiermee wel een punt gemaakt.
Mensen die in onze maatschappij niet willen leven, mislukte zelfmoordpogingen doen, worden vaak opgenomen en streng gecontroleerd. Ze moeten eten op gezette tijden, ze krijgen uren creatieve therapie en worden geconfronteerd met zaken uit het verleden. Voor Jim Jozef is de 85 jaar in leven blijven uitzichtloos.
Ik denk dat mensen met een doodswens dit ook voelen. Het voelt uitzichtloos, ze leven omdat ze in leven moeten blijven voor anderen. In interviews lees en hoor ik vaak dat deze mensen ondanks alles toch mogelijkheden blijven zoeken naar een eind van hun leven. Jim Jozef blijft dit ook doen.

De auteur heeft een aantal zaken goed aangepakt. Zo zorgt hij ervoor dat ik nieuwsgierig wordt naar het verloop van het verhaal. Hij zorgt ervoor dat ik Jim Jozef ga begrijpen en hij heeft Infinus III goed omschreven, zodat ik een duidelijk beeld krijg van het eiland. Daarbij zorgt hij ook voor stof tot nadenken wat betreft suïcidaal gedrag en de behandelingen daarvan.
Ik had het verhaal krachtiger gevonden als de auteur meer gespeeld had met spanning, gevoelens en onvoorspelbaarheid. Ook miste ik in de dialogen tussen de personages op Infinus III gevoel en diepgang. Vooral in de dialogen tussen Jim Jozef, Karl en Johannes miste ik dit. Die diepgang zit er weer wel in als de auteur switcht naar de verhaallijn over Daniël en Maira.
‘Misschien volgende keer’ is een interessante roman, af en toe een beetje absurd, maar dat is het normale leven soms ook.


SurfinAnn’s boekenblog 19 februari 2018

Van J. W. Jansen mocht ik zijn boek lezen en recenseren. Ik wil hem daar hartelijk voor danken.

Waar gaat het boek over? 

''Vanochtend om acht uur werd ik uit de gesloten inrichting van het Huis van Bewaring gehaald om naar de rechtszaal te worden gebracht. Het kwam niet als een schok. Deze dag was al enige tijd geleden aangekondigd en daarbij had ik in het verleden al twee keer eerder dezelfde procedure doorlopen.''
Zo begint Misschien volgende keer, de nieuwe roman van J. W. Jansen, over de ongelukkige Jim Jozef die voor de derde keer geprobeerd heeft om zelfmoord te plegen, maar ook dit keer in leven blijft. Hij wordt veroordeeld tot een minimale levensduur van 85 jaar, omdat op het Continent leven een plicht is en zelfmoordpogingen zwaar bestraft worden. Hij zit zijn straf uit op het eiland Infinus III waar hij deel moet nemen aan het collectieve heropvoedingsprogramma dat hem dwingt om voortaan het leven te omarmen en niet de dood. Maar, als de wens om te sterven zo groot is kan iemand dan op andere gedachten gebracht worden?

Verfilmd?
Het boek is nog niet verfilmd, maar het leent zich er wel voor om verfilmd te worden.

Wat vind je van het boek? 

De cover en titel maken nieuwsgierig. Je wilt weten waarom de auteur voor een zwarte cover heeft gekozen. Zou de hoofdpersoon iets hebben gedaan dat het daglicht niet kan verdragen? Zou de hoofdpersoon een zwartgallige geest hebben? Of is er een andere reden? Je wilt weten wat er met de titel bedoeld wordt. Wat misschien de volgende keer?
Al gelijk bij het lezen van de proloog is de nieuwsgierigheid gewekt en wil je verder lezen, wil je weten hoe het verhaal verder gaat, waarom Jim Jozef niet meer wil leven, wat er in zijn verleden is gebeurd. Je bent benieuwd of het hem lukt om te ontsnappen, of het hem lukt om zijn grootste wens in vervulling te laten gaan of dat hij toch gedwongen kan worden om het leven te omarmen. Daarnaast is er nog een tragisch liefdesverhaal van Daniël & Maira. Hoe sterk liefde kan zijn, dat er veel wordt gepikt waarbij een ander allang de benen had genomen, hoever je kan gaan voor een liede. Hoe sterk een verlangen naar iemand kan zijn.
Geregeld lig je in een deuk om een uitspraak of gedachte van Jim Jozef zoals hij van alles vergelijkt zoals bijvoorbeeld een boot dat meer gaten heeft dan een brok Leerdammer. Het boek is haast poëtisch geschreven. Er zitten verrassende wendingen in. Ondanks dat het plot deels voorspelbaar is, heeft het toch nog een verrassend element.
Het enige minpuntje is dat de tekst op de achterkant voor brildragers lastig te lezen is. Misschien als de achtergrond wat donkerder was geweest of dat de achtergrond een paar tinten lichter geweest was en de tekst zwart, dat het dan beter te lezen is voor brildragers.
Kortom; dit is een humorvol, maar tegelijkertijd ook een tragisch verhaal van een persoon die iets heeft meegemaakt waardoor hij niet meer wil leven. De hoofdvraag is of het hem uiteindelijk lukt om het leven te ruilen voor het hiernamaals of dat hij door middel van heropvoedingsprogramma toch bij zinnen komt en verder wil leven.

Voldeed het boek aan je verwachtingen?

Ja, dat deed het boek.

Wat vind je van de cover? 

Die maakt nieuwsgierig en na het lezen van het boek vind ik het sterk gekozen.

Wat vind je van de titel van het boek? 

Die past heel erg goed bij het boek.

Wat vind je van de schrijfstijl? 

Die is lekker vlot, soms zelfs poëtisch, humorvol.

Hoe origineel is het verhaal?

Heel erg origineel.

Wat vind je van de opbouw van het verhaal?

Die is goed. Het verhaal is chronologisch geschreven.

Zat je direct in het verhaal?

Ja, ik zat er direct in.

Weet dit boek je aandacht vast te houden?

Dat weet het boek zeker. Als je eenmaal in het boek begint, dan wil je het boek niet meer wegleggen.

Heeft het plot je verrast?

Deels wel, de plaats en de persoon erbij had ik niet aan zien komen.

Zijn de karakters in het boek geloofwaardig?

Ja, dat zijn ze stuk voor stuk.

Welke persoon vond je het leukst en waarom? 

Jim Jozef, omdat hij heel veel humor heeft en niet zomaar opgeeft.

En aan wie had je een hekel en waarom? 

De Smiecht, maar ik kan niet vertellen waarom, want dan zou ik teveel verraden. ;)

Zou je bevriend kunnen zijn met de hoofdpersoon?

Dat denk ik niet.

Wat vond je van de locaties in het boek? 

De eilanden klinken als heel erg mooi, maar ik zou er niet willen wonen of op vakantie willen. De reden mag je zelf gaan lezen in het boek. ;)

Mooie quote in het boek: 
Ik zie hier en daar wat juryleden glimlachen, terwijl bij mij de haren steeds meer als een punkrocker met een jaar lang gratis haarlak overeind gaan staan.

Zou je het boek aanraden? 

Ja, ik kan iedereen het boek aanraden.

Hoeveel sterren geef je het boek? 

4 sterren.

Ga je het boek nog een keer lezen? 

Misschien wel.

Ga je het boek houden of geef je het weg? 

Het boek is gesigneerd, die gaat dus terug in de boekenkast.

Ga je vaker een boek van deze auteur lezen? 

Dat denk ik wel.



MiekeWijnantsRecenseert 25 februari 2018

OVER DE AUTEUR 
Jan Willem Jansen (1982) heeft Master of Education gestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is docent aan de Universiteit van Amsterdam Alumni en auteur.
Zijn lijfspreuk is: Write drunk, let someone else do the editting.
In februari 2013 werd zijn debuut ‘Aangenaam gevoelloos’ gepubliceerd en in januari 2016 verscheen ‘Vallen en opstaan’. Zijn derde boek ‘Misschien volgende keer’ werd in januari 2018 gepubliceerd.

OVER DE COVER 
De cover is zwart en rechtsboven in witte letters de naam van de auteur en daaronder eveneens in witte letters de titel ‘Misschien volgende keer.’ Sobere cover, die vragen oproept en waarvan je hoopt het antwoord te vinden in het boek.

OVER DE INHOUD 
Het boek begint met een proloog. ‘Vanochtend om acht uur werd ik uit de gesloten inrichting van het Huis van Bewaring gehaald om naar de rechtszaal te worden gebracht. Het kwam niet als een schok. Deze dag was al enige tijd geleden aangekondigd en daarbij had ik in het verleden al twee keer eerder dezelfde procedure doorlopen…’ 
‘Misschien volgende keer’ vertelt het verhaal van de ongelukkige Jim Jozef. Hij heeft drie keer geprobeerd zichzelf van het leven te beroven. Op het Continent waar hij woont, is leven een plicht. Zelfmoordpogingen worden zwaar bestraft. Hij wordt veroordeeld tot een minimale levensduur van 85 jaar. Dit betekent, dat hij nog minimaal vijftig jaar in leven moet blijven. Tijdens zijn verblijf op eiland Infinus III zal hij moeten deelnemen aan een collectief heropvoedingsprogramma. De bewakers leren hem om gelukkig te zijn en zijn leven te omarmen. ‘Waar ze ook zijn, ze zullen altijd gevangenen zijn in hun eigen lichaam waaruit ontsnappen onmogelijk is.’                                         
Hij wordt constant in de gaten gehouden, Een nieuwe zelfmoordpoging wordt zo onmogelijk gemaakt. Jim ziet maar één optie: vluchten. Maar hoe gaat hij dit doen?
‘Gelukkig kan de dood mij wel kalmeren, de dood, de liefde van mijn leven.’
Tijdens het luchten raakt Jim Jozef aan de praat met Karl en Johannes en ze sluiten vriendschap. Ze smeden een plan om samen te vluchten.
Naast Jim lezen we het verhaal van Daniel als kind en volwassene. Daniël is al vanaf zijn vroegste jeugd angstig, depressief en heeft waanideeën. Medicijnen hiertegen helpen niet. Dan ontmoet hij Maira. Zij is stapelverliefd op hem. Ze gaan samenwonen, maar het lukt haar niet om hem gelukkig te maken. Maira geeft Daniël alle ruimte om zijn tweede boek te schrijven, maar hij vindt geen inspiratie. Hij heeft nergens zin in. Er is maar één ding dat hij wil en waar hij gelukkig van wordt, maar dit ligt gecompliceerd. ‘Medelijden is voornamelijk een zwijgende emotie.’

MIJN MENING
De auteur heeft een duidelijke vraagstelling in deze roman:
‘Als de wens om te sterven zo groot is, kan iemand dan op andere gedachten worden gebracht?’
In dit boek schetst de auteur een beeld van de geestelijke lijdensweg van Jim Jozef en wat er gebeurt als je iemand opsluit.
De vooruitgang in de medische wereld en wat de consequenties hiervan kunnen zijn gaat hij niet uit de weg.
Het beladen onderwerp ‘zelfdoding’ weet de auteur luchtig te beschrijven in een boeiend en verdrietig verhaal over Jim Jozef zijn verblijf op Infinus III.
Door zijn vlotte schrijfstijl weet hij de gedachtegang, gevoelsleven en beleefwereld van de personages én de dialogen levendig te maken.
De plot is voorspelbaar, maar deze is niet het belangrijkste in deze roman. De epiloog daarentegen wel. Deze is indrukwekkend, omdat daar alles samenkomt: onvoorwaardelijke liefde, lijdensweg, worsteling, en medische wetenschap. Hier vloeien ook de levens van Jim Jozef en Daniël samen.
Jammer dat de tekst op de achterflap bijna onleesbaar is, doordat de witte tekst op een wit overhemd gedrukt staat. De auteur zet de lezer aan tot nadenken over een actueel onderwerp en laat daarbij ruimte om zelf invulling te geven aan zienswijze, gevoelens en beleving.                   
Een roman die diep raakt.

‘Pas aan het eind kan ik de schoonheid van iets inzien. Zo had mijn leven moeten zijn, maar gelukkig eindigt het wel zo.’ 
4****


Lezersrecensies Bol.com
·         Daniel en Maira
o    RachelDeWit, 15 februari 2018
o     
Het verhaal van Jim Jozef die wil ontsnappen zodat hij zelfmoord kan plegen is spannend en goed geschreven, maar de reden waarom ik vier sterren heb gegeven is het prachtige, maar tragische liefdesverhaal van Daniel en Maira. Heel mooi wordt beschreven dat elkaar liefhebben niet alleen betekend dat je bij elkaar blijft, maar dat het soms ook kan betekenen dat je elkaar loslaat.


·         Een prachtig beschreven doodswens
o    Annanita, 25 januari 2018
Opnieuw een ontroerend verhaal van J. W. Jansen waar humor en verdrietigheid elkaar in rap tempo afwisselen. De innerlijke strijd van hoofdpersoon Jim Jozef tegen zichzelf en tegen het leven is prachtig beschreven en zal mij nog lang bijblijven.
Ik vond het een mooi boek en heb het met plezier gelezen.

·         Misschien volgende keer
o    MariaDoRomeo, 23 januari 2018
Het boek begint in de rechtszaal als hoofpersonage Jim Jozef in een soort van Kafkaëske wereld veroordeeld wordt om minimaal tot zijn 85e in leven te blijven ondanks zijn hardnekkige wens om te sterven. Hij wordt verscheept naar het eiland Infinus III waar de jaren verstrijken en we steeds meer te weten komen over Jim Jozef en waarom hij zo graag wil sterven.
Het boek lijkt in het begin weinig te maken te hebben met de samenleving zoals deze nu is, maar hoe verder we in het verhaal komen hoe meer de innerlijke strijd van Jim Jozef overeenkomsten vertoond met kwesties waar we allemaal mee worstelen.
Het meest merkwaardige nog is dat je hoopt dat hoofdpersonage Jim Jozef ontsnapt van het eiland, ondanks dat je weet dat het zijn dood zal betekenen.
Ik vond het een mooi geschreven, meeslepend verhaal, dat goed de spanning weet vast te houden, tot het buitengewoon, indrukwekkende en emotionele einde.
 

Recensie Mieke Schepens, graaggelezen blogspot.nl

Boekgegevens
Titel: Misschien volgende keer
Auteur: J.W. Jansen
Genre: literaire roman
Uitgave: paperback, 183 pagina's
Uitgever: Mijnbestseller.nl, januari 2018
ISBN: 978 94 63679 0 77

Van de achterflap:
''Vanochtend om acht uur werd ik uit de gesloten inrichting van het Huis van Bewaring gehaald om naar de rechtszaal te worden gebracht. Het kwam niet als een schok. Deze dag was al enige tijd geleden aangekondigd en daarbij had ik in het verleden al twee keer eerder dezelfde procedure doorlopen.''

Zo begint Misschien volgende keer, de nieuwe roman van J. W. Jansen, over de ongelukkige Jim Jozef die voor de derde keer geprobeerd heeft om zelfmoord te plegen, maar ook dit keer in leven blijft. Hij wordt veroordeeld tot een minimale levensduur van 85 jaar, omdat op het Continent leven een plicht is en zelfmoordpogingen zwaar bestraft worden. Hij zit zijn straf uit op het eiland Infinus III waar hij deel moet nemen aan het collectieve heropvoedingsprogramma dat hem dwingt om voortaan het leven te omarmen en niet de dood. Maar, als de wens om te sterven zo groot is kan iemand dan op andere gedachten gebracht worden?

Mijn leeservaring:
Misschien volgende keer is een verhaal waarin meer stof tot nadenken wordt gegeven dan ik in eerste instantie verwacht had.
Na het lezen van de tekst op de achterflap was het duidelijk dat zelfdoding en euthanasie een onderwerp zouden zijn.

De titel Misschien volgende keer in vrij kleine witte letters tegen een zwarte achtergrond deed me meteen denken aan een sprankje hoop. Een heel klein sprankje hoop om je te kunnen ontworstelen aan een donker verleden wat je blijft achtervolgen. 
Ik werd hierdoor al meteen ontroerd; het was als het ware een belofte voor een verhaal met diepgang!

De auteur heeft me zeker niet teleurgesteld!
Jan Willem Jansen vertelt naast het verhaal van Jim Jozef, het droevig liefdesverhaal van Daniel en Maira. Deze verhalen komen samen in de epiloog die toch nog weet te verbazen. 

Niemand weet wat er omgaat in iemand die in een comateuze toestand is. De toeschouwers denken vaak dat ze het wel weten, maar alleen de patiënt weet het zeker. Er is in het verhaal sprake van een vrouw waar Daniel graag bij wil zijn, maar het lukt alsmaar niet. Ik zag in haar een pseudoniem voor de dood die Daniel al zo lang wenst voor zichzelf. 
Waar liefde voor een ander je van kan weerhouden!

Het is duidelijk, de mannen die over mijn lot zullen oordelen zijn doodnormale, hardwerkende mensen die niets zullen begrijpen van het leven waar ik aan lijd. Het is als een koe die moet oordelen of de slager lijdt als deze de broer van de koe in stukken snijdt.

De auteur heeft een boeiende schrijfstijl; het was alsof ik voelde wat de hoofdpersonen meemaakten, de dialogen zijn daardoor heel natuurlijk.
Bovendien is het niet allemaal kommer en kwel waarover je leest, de humor spat er hier en daar vanaf.
Ook dat hoort bij het leven… en de dood.

Ik heb Misschien volgende keer graag gelezen.

4,5/5 X

Persbericht: Misschien volgende keer, J. W. Jansen

Persbericht - voor onmiddellijke publicatie


‘MISSCHIEN VOLGENDE KEER’: Een nieuw boek van J. W. JANSEN
 Misschien volgende keer, het nieuwe boek van J. W. Jansen, waar een jongeman voor de derde keer een zelfmoordpoging doet, maar in leven blijft en wordt veroordeeld tot een minimale levensduur van 85 jaar. Wat als leven verplicht is en sterven verboden?

  "Vanochtend om acht uur werd ik uit de gesloten inrichting van het Huis van Bewaring gehaald om naar de rechtszaal te worden gebracht. Het kwam niet als een schok. Deze dag was al enige tijd geleden aangekondigd en daarbij had ik in het verleden al twee keer eerder dezelfde procedure doorlopen." Zo begint Misschien volgende keer, de nieuwe roman van J. W. Jansen, over de ongelukkige Jim Jozef die voor de derde keer geprobeerd heeft om zelfmoord te plegen, maar ook dit keer in leven blijft. Hij wordt veroordeeld tot een minimale levensduur van 85 jaar, omdat op het Continent leven een plicht is en zelfmoordpogingen zwaar bestraft worden. Hij zit zijn straf uit op het eiland Infinus III waar hij deel moet nemen aan het collectieve heropvoedingsprogramma dat hem dwingt om voortaan het leven te omarmen en niet de dood. Maar, als de wens om te sterven zo groot is kan iemand dan op andere gedachten gebracht worden?
 'MISSCHIEN VOLGENDE KEER' (183 pagina's, ISBN: 9789463679077) is gepubliceerd via het selfpublishingplatform Mijnbestseller.nl.
 Het boek is onder andere te koop bij www.mijnbestseller.nl. Prijs: €14,99.

Over J. W. JANSEN

Over Mijnbestseller.nl
 Mijnbestseller.nl is een self publishing platform dat iedere schrijver in staat stelt om op een professionele wijze zijn boek uit te geven. Mijnbestseller.nl ondersteunt de schrijver bij het schrijven, opmaken en publiceren van zijn boek. Daarnaast biedt Mijnbestseller.nl de schrijver een scala aan promotiemogelijkheden. Mijnbestseller.nl betrekt nadrukkelijk de schrijver bij het verkoopsucces: 25 – 60% van de bruto verkoopprijs gaat naar de schrijver. Informatie over Mijnbestseller.nl:
Email: jwjansen1@gmail.com
Contact: Peter Paul van Bekkum Email: info@mijnbestseller.nl Website: www.mijnbestseller.nl 

Interview The Sword magazine, Vallen en helpen opstaan, J. W. Jansen


1.         Hoe zou u uwzelf omschrijven in vier woorden?

Schrijver, verpleegkundige, historicus en Batman

2.         Welke schrijvers hebben u geïnspireerd?

John Steinbeck voor het vertellen van een verhaal, Franz Kafka voor het creëren van de sfeer en Bret Easton Ellis voor het schrijven van dialogen.

3.         Wat was het eerste boek dat u hebt gelezen?

Als kind las ik veel, variërend van Jan Terlouw en Paul Biegel tot Stephen King. Tijdens mijn schoolperiode las ik eigenlijk alleen schoolboeken, dat vond ik meer dan genoeg toen. Pas op  latere leeftijd vond ik de literatuur weer door het boek ‘old man and the sea’ van Ernest Hemingway.   

4.         Hoe autobiografisch is Vallen en helpen opstaan?

Het leven van wijkverpleegkundige JeeWee uit mijn boek ‘Vallen en helpen opstaan’ is niet op mijn eigen leven gebaseerd. Gelukkig niet, want dan zou ik een wel heel eenzaam en treurig leven leiden. Ook de in het boek beschreven patiënten bestaan weliswaar niet echt, maar als wijkverpleegkundige kom ik al jaren dagelijks bij mensen over de vloer die kampen met dezelfde ziektes en de daarbij behorende problemen. Dus nee, mijn boek is niet autobiografisch, maar dat maakt wat er beschreven wordt niet minder waar.
 
5.         Hoe ziet uw ideale schrijf omgeving eruit?

Ik heb op veel plekken wel eens proberen wat te schrijven. Hotelkamers, bibliotheken, in de tuin of in het vliegtuig, maar het lukt alleen in mijn eigen kamer, aan mijn eigen bureau tussen mijn eigen boeken.

6.         Heb u een bepaalde routine bij het schrijven?

Als ik ga schrijven dan moet ik alleen met mijn laptop zijn en niet gestoord worden. Dus de radio en televisie uit en het belangrijkst, de telefoon, op stil en ver weg van vingers die moeten typen.

7.         E-Book of Paperback?

Noem mij ouderwets, maar als ik een boek koop dan wil ik hiermee triomfantelijk uit een winkel kunnen lopen. Er gaat niets boven het uiteindelijk vinden van een boek waar je al tijden naar op zoek bent en het dan eindelijk door kunt bladeren en een mooi plekje in de boekenkast kunt geven.

8.         Wat is uw favoriete genre?

Mijn favoriete genre is literaire fictie.

9.         Kunt uw wat vertellen over uw boek Vallen en helpen opstaan?

Vallen en helpen opstaan is een roman die zich afspeelt tegen de achtergrond van de Nederlandse thuiszorg en de ingrijpende veranderingen die daar op dit moment gaande zijn. Wijkverpleegkundige JeeWee verkeert in een crisis. Hij kan steeds slechter omgaan met alle narigheid die hij op zijn werk tegenkomt. Om de beelden die continu door zijn hoofd spoken te verbannen probeert hij van alles om er maar niet aan te hoeven denken; van obsessief sporten tot drank en drugs. De beelden krijgen echter steeds meer de overhand, terwijl JeeWee zijn menselijkheid langzaam maar zeker lijkt te verdwijnen.

10.     Waar haalt u uw inspiratie vandaan?

Inspiratie haal ik uit verschillende dingen van boeken en films tot gebeurtenissen uit mijn dagelijks leven. Een gelezen zin uit een boek kan leiden tot een heel verhaal of zoals bij Vallen en helpen opstaan kan mijn werk leiden tot een roman.

11.     Heb jij nog inspirerende woorden voor onze lezers?

Iedereen die schrijft moet dit vooral blijven doen. Iedereen die liever in het zonnetje wil gaan vissen idem dito.






Persbericht: Vallen en helpen opstaan, J. W. Jansen

Jan Cremer-achtige hoofdfiguur in romandebuut van J.W. Jansen ‘Vallen en helpen opstaan’ belicht misstanden in de thuiszorg

Een roman die zich afspeelt tegen de achtergrond van de Nederlandse thuiszorg. Je kunt je een eenvoudiger onderwerp voorstellen voor een debuut. Auteur J.W. Jansen, zelf werkzaam als wijkverpleegkundige, ging het niet uit de weg en schreef een rauwe roman, die ‘onder je huid’ gaat zitten.

De hoofdfiguur, kortweg aangeduid als ‘JeeWee’, vertoont Jan Cremer-achtige trekjes. Naarmate het boek vordert, leren we hem steeds beter kennen en krijg je zelfs enig begrip en sympathie voor zijn bij tijd en wijle hufterige gedrag. Dat gedrag komt deels voort uit zijn worsteling met de bureaucratie en de misstanden in de thuiszorg. JeeWee spaart niemand, zijn collega’s niet, zijn cliënten evenmin en al helemaal zichzelf niet. De hoofdfiguur lijdt sterk onder de ingrijpende veranderingen in de zorgsector. Daarmee schetst de auteur een even onthullend als onthutsend beeld van de onmogelijke werkdruk en eisen die aan wijkverpleegkundigen worden gesteld. 

Het is al snel duidelijk: JeeWee verkeert in een crisis. Ondanks dat hij alles mee lijkt te hebben – een goede baan, een succesvol schrijversdebuut en populariteit – krijgt hij geen letter meer op papier en kan hij steeds slechter omgaan met alle narigheid die hij op zijn werk als wijkverpleegkundige tegenkomt. Om de beelden die continu door zijn hoofd spoken te verbannen, probeert hij van alles om er maar niet aan te hoeven denken; van obsessief sporten, tot drank en drugs. De beelden krijgen steeds meer de overhand, terwijl zijn menselijkheid langzaam maar zeker lijkt te verdwijnen.

Het boek is indirect een aanklacht tegen de situatie in de thuiszorgsector. Als de kwaliteit van een samenleving valt af te meten aan de zorg die we besteden aan de zwakkeren in ons midden, dan is het droevig gesteld met Nederland. Tegelijkertijd laat ‘Vallen en helpen opstaan’ zien dat het idealisme en enthousiasme van een individu helaas vaak niet is opgewassen tegen het cynisme en de bureaucratie van theoretische systemen en dogma’s. JeeWee bevindt zich op een hellende schaal en dupeert daarmee zichzelf en zijn omgeving. Het is niet minder dan een gruwelijke gedachte dat vele duizenden wijkverpleegkundigen in ons land worstelen met dezelfde problematiek.

Klik hier voor enkele doorbladerbare pagina’s uit het boek.

ISBN: 9789491826368  |  Paperback  |  118 pagina’s  |  € 16,95 Verschijnt: eind februari 2016

Wilt u een exclusief interview met de auteur, nadere achtergrondinformatie of een kant en klaar interview al dan niet met fotomateriaal? Bel of mail Ton Brands van Uitgeverij Gelderland, telefoon: 0578-629061. E-mail: ton@uitgeverijgelderland.nl

zaterdag 17 november 2012

Reanimatie van een zwangere

Ondanks dat een hartstilstand zelden voorkomt tijdens een zwangerschap, is het toch belangrijk dat hulpverleners weten hoe zij moeten handelen als dit gebeurt. De principes van de Basic-Life-Support (BLS) zijn ook bij een zwangere patiënt van toepassing, maar door fysiologische veranderingen die tijdens de zwangerschap optreden wijkt de reanimatie af van die van een niet-zwangere.



Hartstilstand tijdens de zwangerschap
Een hartstilstand is een zeldzame, ernstige complicatie tijdens de zwangerschap. De incidentie hiervan is ongeveer 1 op de 30000 zwangeren. In Nederland betekent dit 6 gevallen per jaar.  Het krijgen van een  hartstilstand tijdens de zwangerschap kan meerdere oorzaken hebben. De meest voorkomende veroorzakers zijn preeclampsie, trombose, vruchtwaterembolie en intoxicatie met in de zwangerschap gebruikte medicatie, zoals lokale anesthetica (epiduraal) en magnesiumsulfaat (als profylaxe bij eclampsie).

Zoals bij elke patiënt dient bij een hartstilstand zo snel mogelijk gestart te worden met reanimeren. Echter, bij een zwangerschapsduur van 20 weken zijn bij de zwangere fysiologische en anatomische veranderingen opgetreden die een reanimatie negatief kunnen beïnvloeden. De eerste verandering is het vergroten van de uterus. Bij het op de rug liggen is de vena cava (holle ader) bij 90 procent van à terme zwangeren vrijwel compleet gecomprimeerd door de vergrote uterus. Hierdoor krijgt het hart minder bloed aangevoerd, waardoor het minder bloed het lichaam zal inpompen. De groter wordende uterus zorgt er ook voor dat de tonus van de gastro-oesofageale overgang en de druk tegen de maag afneemt. Hierdoor is het risico op aspiratie, terugvloed van de maag, bij een zwangere vergroot. Een andere verandering is de afname van de functionele longcapaciteit met 20 procent door hoogstand van het diafragma. Hierdoor ontstaat sneller hypoxie. Deze situatie wordt versterkt door een toename van 20 procent in de zuurstofbehoefte bij een zwangere als gevolg van de aanwezige foetus. De verminderde zuurstofreserve kan leiden tot irreversibele hersenschade in 4 tot 6 minuten na de hartstilstand.

Als een hulpverlener te maken krijgt met een zwangere met een hartstilstand dan is het zaak om net als bij een niet-zwangere snel te starten met reanimeren. De Reanimatieraad schrijft in haar richtlijn: ‘basale reanimatie van volwassenen’  dat bij het uitvoeren van BLS altijd het Airway-Breathing-Circulation-Protocol (ABC-protocol) doorlopen moet worden. Eerst moeten de luchtwegen (Airway) vrij zijn van eventuele obstakels, zodat zuurstofrijke lucht de longen kan bereiken. Vervolgens moet de hulpverlener ervoor zorgen dat er lucht in en uit de longen stroomt door te beademen (Breathing). Ten slotte moet het bloed door  middel van het geven van borstcompressies de aderen in gepompt worden (Circulation), zodat de hersenen voldoende zuurstof krijgen. In onderstaand tabel staan de stappen weergegeven die doorlopen moeten worden bij het geven van BLS.


Het reanimeren van een zwangere met een zwangerschapsduur van 20 weken

Door veranderingen in de fysiologie en anatomie van de zwangere met een zwangerschapsduur langer dan 20 weken dienen er vier aanpassingen aan het ABC-protocol doorgevoerd te worden. De eerste aanpassing heeft betrekking op de Airway en Breathing. Door middel van de jaw-trust/chin-lift moet er bepaald worden of er ademhaling aanwezig is. Dit moet gecombineerd worden met druk geven op het cricoïd (kraakbeen) om de slokdarm tegen de cervicale wervelkolom (nekwervels) aan te drukken. Dit voorkomt aspiratie.

De volgende aanpassing heeft betrekking op de circulatie. Zoals al eerder vermeld zorgt het groter worden van de uterus ervoor dat de doorgang van de vena cava steeds nauwer wordt. Het geven van borstcompressies heeft hierdoor weinig zin, omdat het bloed maar mondjesmaat het hart ingepompt wordt en dientengevolge door het lichaam. Om de druk op de vena cava te verminderen moet de uterus verschoven worden. Dit kan op drie manieren. De eerste manier is door gebruik te maken van de ‘Cardiff Resuscitation Wedge’ (wig). Dit is een wig die ervoor zorgt dat de zwangere in ‘left-lateral tilt’-positie kan worden gelegd. Het gaat hierbij om een kanteling van 15 tot 30 graden. Voordeel van de ‘Cardiff Resuscitation Wedge’ is dat de hulpverlener de handen vrij heeft om borstcompressies te geven en te beademen. Nadeel is echter dat de wig niet in de handel is genomen, waardoor deze niet aan te schaffen is.

Een alternatief voor de wig is de hulpverlener zelf. Als deze op de knieën zit en de zwangere tegen zich aantrekt dan fungeren de bovenbenen als wig. Het voordeel van deze menselijke wig is dat gelijk gestart kan worden met effectieve borstcompressies. Nadeel is dat er meerdere hulpverleners nodig zijn voor de reanimatie.  Het is ook mogelijk om de druk van de uterus op de vena cava te verminderen door manueel de uterus te verplaatsen. Hierbij moet de hulpverlener de uterus naar links en richting het hoofd van de zwangere verplaatsen.

Van de drie manieren om de druk van de uterus op de vena cava te verminderen, wordt het manueel verplaatsen, mits goed uitgevoerd, als beste ervaren.  Net als bij de menselijke wig heeft manueel verplaatsen van de uterus het nadeel dat er meerdere hulpverleners nodig zijn, want naast verplaatsing van de uterus moet ook druk op het kraakbeen gegeven worden, er moet beademd worden en tevens borstcompressies gegeven worden.  De derde en laatste aanpassing in het ABC-protocol is opnieuw van toepassing op de circulation en heeft betrekking op de te geven borstcompressies. Bij een niet-zwangere worden bij het geven van borstcompressies de handen geplaatst aan de onderkant van het sternum.Door hoogstand van het diafragma moeten de handen bij het geven van borstcompressies hoger geplaatst worden, namelijk mid-sternum.

Als de tijd van reanimeren toeneemt, gaan hulverleners van BLS over op Advanced Life Support (ALS) door middel van intubatie, ventilatie en defibrillatie. Omdat bij een zwangere sneller hypoxie optreedt dan bij een niet-zwangere wordt aangeraden, als de reanimatie niet succesvol is, om binnen 5 minuten een perimortem sectio caesarea te verrichten.  Het wegnemen van de foetus en het verkleinen van de uterus zal de zuurstofconsumptie verlagen, de veneuze terugvloed naar het hart verhogen en de ventilatie van de longen vergemakkelijken. Ook kan de reanimatie nu weer in rugligging plaatsvinden, waardoor borstcompressies beter uitvoerbaar worden.


Conclusie

De incidentie van een hartstilstand bij een zwangere met een zwangerschapsduur langer dan 20 weken is klein, maar niet uitgesloten. Als een zwangere een hartstilstand krijgt dan ontstaat er een levensbedreigende situatie voor zowel moeder als kind. Het snel starten met reanimeren is dan cruciaal. Echter, reanimeren volgens de standaard BLS-richtlijn voldoet bij een zwangere met een zwangerschapsduur langer dan 20 weken niet door anatomische en fysiologische veranderen die zijn opgetreden tijdens de zwangerschap. Wil het reanimeren een kans van slagen hebben dan moeten er aanpassingen gedaan worden aan de manier van handelen van hulpverleners.

De ondergang van het Atheense Rijk

Na de nederlaag in de Siciliaanse campagne van 415-413 v. Chr. volgde er moeilijke jaren voor Athene. Sparta werd definitief de bovenliggende partij in de Peloponnesische Oorlog en sloot een bondgenootschap met de Perzen om Athene definitief te vernietigen. Athene kon niets anders doen dan proberen zich zo goed mogelijk te verdedigen tegen de aanval die komende was.



De ondergang van het Atheense Rijk

Na de Siciliaanse campagne van 415-413 v. Chr. werd Sparta definitief de bovenliggende partij in de strijd tegen Athene in de Peloponnesische Oorlog. Athene kon niets anders doen dan proberen zich zo goed mogelijk tegen de komende aanval te verdedigen. De koning van Sparta, Archidamos werd opgevolgd door zijn zoon Agis die in de herfst van 413 v.Chr. met een Peloponnesisch leger Centraal Griekenland binnentrok. Diverse dorpen en kleine steden werden ingenomen en moesten voortaan aan tribuutbetalingen voldoen. Uiteindelijk lukte het Agis om heel Attica te bezetten, zodat Athene geen toegang meer had tot de graanvelden waar het, door de verlies van haar vloot, afhankelijk van was geworden. Het einde van Athene leek nabij.


Atheense bondgenoten komen in opstand

De Atheense angst voor opstanden van bondgenoten bleek gegrond. Al snel na de bezetting van Attica door Peloponnesische hoplieten kwamen de Atheense bondgenoten Euboea, Lesbos, Chios en Erythrae in opstand. Deze bondgenoten zouden in ruil voor Peloponnesische hulp Sparta actief steunen in hun oorlog tegen Athene.  Nog niet eerder was Sparta zo dicht bij een overwinning op Athene geweest. Sparta kon rekenen op de steun van al haar bondgenoten en enkel Atheense bondgenoten. Toch kwamen al snel de zwakheden van het Peloponnesische leger aan het licht toen de oorlog zich verplaatste de oostelijke kant van het Aegeïsche gebied. Het Peloponnesische systeem was niet in staat om overzeese expedities uit te voeren. Er was een tekort aan schepen, ervaren marineofficieren, maar het belangrijkste was het gebrek aan financiering van een grote zeevloot. Om een vloot operationeel te houden was regelmatige betaling van de bemanning nodig, maar de Peloponnesische Bond had geen reserves achter de hand en daarnaast bezat het ook geen inkomstenbron, zoals het Atheense Rijk dat door tribuutbetalingen wel had.


Sparta zoekt hulp bij de Perzen

Om Athene definitief de genadeklap te kunnen geven had Sparta hulp van buitenaf nodig. In 412 v.Chr. vroegen zij financiële hulp aan de Perzen. Het buitenlandse beleid van de Perzen werd voor het grootste deel bepaald door de kustprovincies Dascylium en Sardis, geleid door respectievelijk Pharnabazus en Tissaphernes. Vooral Tissaphernes had grote belangstelling voor het bieden van financiële hulp aan de Spartiaten. Dit leidde in de zomer van 412 v.Chr. tot een verdrag waarin werd besloten dat de Perzen Sparta financieel zouden ondersteunen in hun strijd tegen Athene. In ruil hiervoor zouden alle voormalige Perzische gebieden in Griekenland weer bij het Perzische Rijk gaan behoren.  Via de Perzische steun zou Sparta eindelijk in staat moeten zijn om Athene te verslaan, maar zowel Tissaphernes als Pharnabazus wilden alleen met de eer strijken voor het terugkrijgen van de verloren Griekse gebieden. Het gevolg hiervan was dat beide provincies een eigen beleid voerden in plaats van één gecoördineerd beleid om Athene te verslaan, waardoor het Sparta opnieuw niet lukte om Athene te verslaan.

Tijdens de Spartaanse toenadering tot de Perzen was Alcibiades in onmin gekomen bij het Spartaanse Hof, omdat hij een affaire had gehad met de vrouw van koning Agis.  Alcibiades werd verbannen uit Sparta en probeerde vervolgens een terugkeer naar Athene te bewerkstelligen. Deze kans deed zich voor toen Tissaphernes genoeg kreeg van het financieren Sparta. Alcibiades overtuigde Tissaphernes ervan om Sparta en Athene elkaar uit te laten putten. Vervolgens vertelde hij de Atheners dat het mogelijk was om de Perzen aan de Atheense kant te krijgen als Athene zijn bestuur zou veranderen van een democratie in een oligarchie.  Van financiële steun door de Perzen aan Athene was geen sprake, maar het pad voor de terugkeer van Alcibiades naar Athene was geëffend. In 411 v.Chr., waarschijnlijk gedemoraliseerd door het verloop van de oorlog, stelde de volksvergadering zichzelf buiten werking en plaatste de veiligheid van de Staat in handen van de Raad van Vierhonderd dat op termijn plaats zou maken voor de Raad van Vijfduizend.


Wederopstanding van Athene

Ondanks de politieke onrust in Athene werd alles in zijn werk gezet om opnieuw een machtige vloot te bouwen. Langzaam maar zeker lukte dit ook, zodat Athene weer in staat was om opstanden binnen haar Rijk zelf neer te slaan. Er werd echter anders omgaan met de in opstand gekomen gebieden dan enkele jaren daarvoor. Er kwamen geen politieke zuiveringen en ook plundertochten door het Atheense leger kwamen niet meer voor. Alleen de tribuutbetalingen bleven van kracht, maar ondanks de behoefte aan geld ging Athene niet over tot exploitatie van haar bondgenoten.  De wederopstanding van Athene was mogelijk, omdat Sparta niet in staat bleek om een grootschalige oppositie te organiseren om Athene te vernietigen. Bondgenoot Korinth droeg weinig bij aan de oorlog en vertraagde zelfs het uitvaren van de Peloponnesische vloot richting het Aegeïsche gebied. Ook de verwachte opstanden van Atheense bondgenoten bleven uit, zodat Athene weer de kans kreeg om zich te herstellen.

In 410 v.Chr. behaalde Athene een grote overwinning op Sparta bij Cyzicus, waardoor het er tussen 410 en 407 v.Chr. op leek dat Athene de rollen alsnog om zou kunnen keren.  Dit veranderde in 407 v.Chr. toen Lysander, opperbevelhebber van het Spartaanse leger en Cyrus, de zoon van de Perzische Koning, een verbond sloten. Alcibiades had ondertussen het bevel teruggekregen over een legereenheid, maar had het nog niet aangedurfd om terug te keren naar Athene uit angst vermoord te worden vanwege zijn verraad bij de expeditie in Sicilië. Pas in 407 v.Chr. durfde Alcibiades het aan en vertrok richting Athene. Het bevel over zijn legereenheid liet hij in handen van een ondergeschikte, genaamd Antiochus. Tijdens de eerste veldslag onder zijn leiding leed Antiochus een grote nederlaag bij Notium. De nederlaag betekende ook het definitieve einde van de politieke carrière van Alcibiades.  Door de overwinning bij Notium kreeg Sparta opnieuw de overhand in de oorlog. Dit had voor een groot deel te maken met Lysander. Wat voorgaande Spartaanse bevelhebbers niet lukten kreeg Lysander wel voor elkaar, namelijk op diplomatieke wijze vriendschappen sluiten met Staten die in ruil voor vriendschap soldaten leverden voor de Spartaanse vloot. Daarnaast lukte het Lysander ook om een goede relatie met de Perzen te onderhouden.

In de lente van 406 v.Chr. behaalde Athene onverwachts toch weer een grote overwinning op Sparta toen het voor de kust van het eiland Lesbos zevenvijftig Peloponnesische schepen vernietigde. Opnieuw boden de Spartiaten vrede aan op basis van de status quo, maar opnieuw weigerde Athene.  Toen in de zomer van 405 v.Chr. Lysander een marinebasis stichtte in de stad Lampsacus gelegen in het gebied van de Hellespont, een cruciale schakel in de graantoevoer naar Athene, zat er voor de Atheense vloot niets anders op dan opnieuw de confrontatie met Lysander aan te gaan. Toen de Atheense vloot aankwam in Aegospotami ging het niet meteen de strijd aan met de Spartiaten. De vloot ging eerst aan land om provisie te halen. Toen de Spartaanse vloot de confrontatie aan wilde gaan trof het een grotendeels verlaten vlootbasis aan. Na een snelle actie lukte het de Spartiaten om 170 Atheense schepen te veroveren en het Atheense infanteriekamp te verslaan.


De val van Athene
Door de vernietiging van de Atheense vloot bij Aegopotami werd Athene bedreigd met hongersnood, omdat het niet genoeg schepen meer had om de stad te bevoorraden met graan. In 405 v.Chr. vertrok Lysander richting Athene. Onderweg accepteerde hij de overgave van Atheense bondgenoten die een oligarchisch bestuur kregen.  De Spartaanse bondgenoten, waaronder Thebe en Korinthe, wilden de Atheners hetzelfde lot schenken als het eiland Melos waar Athene in 416 alle mannelijke inwoners had vermoord en de vrouwen en kinderen hadden verkocht als slaven. Uiteindelijk werd dit tegengehouden door Sparta, omdat de Spartiaten vonden dat Athene een grote rol had gespeeld in de Perzische Oorlogen en daarom niet vernietigd mocht worden.

In het voorjaar van 404 v.Chr. accepteerde Athene het vredesverdrag dat door Sparta was opgesteld. Athene werd gedwongen de ‘Lange Muren’, die de stad beschermde tegen invallen van Peloponnesiërs en Boeotiërs, neer te halen samen met de fortificatie van de havenstad Piraeus. Ook moest Athene op twaalf schepen na de rest van haar vloot overdragen aan Sparta en afstand doen van alle overzeese gebieden die tot het Atheense Rijk behoorden. Het vredesverdrag betekende het einde van de Peloponnesische Oorlog met Sparta als grote overwinnaar. Athene verloor niet alleen haar Rijk, maar ook het voortbestaan van de stad was allerminst zeker.

De Siciliaanse expeditie (416-413 v. Chr.)

De Siciliaanse Expeditie (416-413 v. Chr.) was een Atheense veldtocht op Sicilië tijdens de Peloponnesische Oorlog en had als doel het opgebouwde Atheense Rijk uit te breiden. Na een succesvol begin liep de expeditie voor Athene uit op een enorm fiasco.


De Siciliaanse expeditie (416-413 v. Chr.)
Aan de eerste fase van de Peloponnesische Oorlog (431-404 v. Chr.) tussen Athene en Sparta was met de Vrede van Nicias in 421 v.Chr. een einde gekomen. Het conflict tussen beide grootmachten was echter nog lang niet ten einde. De Korinthiërs en andere leden van de Peloponnesische Bond begonnen al snel de bepalingen van het vredesverdrag te ondermijnen, waardoor de relatie tussen Sparta en haar bondgenoten verslechterde.  Ondertussen besteeg in Athene de aristocraat Alcibiades de politieke ladder. Om naam voor zichzelf te maken probeerde Alcibiades het Atheense Rijk uit te breiden.


Egesta vraagt Athene om hulp
In de winter van 417-416 v.Chr. stuurde de Siciliaanse stad Egesta een gezantschap naar Athene om hulp te vragen in het conflict met buurstad Selinus. Alcibiades zag in de roep om hulp van Egesta een kans om het  Atheense Rijk uit te breiden richting het Westen. Sicilië was een welvarend land dat bekend stond om zijn productie van hoge kwaliteit graan, daarnaast diende het als een doorvoerhaven voor zilver, koper en ijzer. Daarbij zou Sicilië een ideale springplank zijn voor een grote veroveringstocht in het Westen, dat uiteindelijk zou eindigen met het verslaan van [B]Sparta[/B] en verovering van de Peloponnesos.

Niet iedereen was het eens met het plan van Alcibiades, vooral zijn politieke tegenstander Nicias was fel tegen bemoeienis in Sicilië. Nicias was een autoriteit op het gebied van Sicilië, omdat hij de proxenus (ambassadeur) van Syracuse in Athene was. Syracuse was de machtigste stad van Sicilië en gaf steun aan Selinus. Bovendien was Syracuse een kolonie van Korinthe. In twee redevoeringen probeerde Nicias de volksvergadering ervan te overtuigen dat de steden op Sicilië enorme kracht bezaten en dat zij nooit hun vrijheid op zouden geven om bestuurd te worden door Athene.  Dit leidde uiteindelijk tot een merkwaardig compromis uitgevaardigd door de Atheense volksvergadering. Alcibiades kreeg zijn zin en werd met een grote troepenmacht naar Sicilië gestuurd. Hij werd echter wel vergezeld door de twee ervaren bevelhebbers Lamachus en groot tegenstander van de expeditie, Nicias. De twee bevelhebbers kregen de opdracht mee als rem te fungeren op de impulsieve aard van Alcibiades.

Aan de vooravond van de tocht richting Sicilië  gebeurde er echter iets vreemds. In Athene werden bijna alle Hermes-beelden vernield. De grootste verdachte van deze daad was Alcibiades, maar hij beweerde onschuldig te zijn. Zijn tegenstanders zagen dit anders en wilden een grote zaak tegen hem beginnen om hem uit de Atheense politiek te krijgen. Toch lieten zij  Alcibiades eerst naar Sicilië trekken alvorens hem te berechten. Hierdoor kon er in zijn afwezigheid genoeg bewijs verzameld worden om hem te veroordelen.


De eerste maanden op Sicilië: het vertrek van Alcibiades en de dood van Lamachus

In juni 415 v.Chr. vertrok de Atheense vloot richting Sicilië, met aan het roer Alcibiades, Lamachus en Nicias. Al na twee maanden werd Alcibiades teruggeroepen door het Atheense Hof dat hem in absentia ter dood veroordeeld had.  Op de terugreis naar Athene lukte het hem te ontsnappen en richting Sparta te vluchten. Eenmaal aangekomen aan het Spartaanse Hof vertelde Alcibiades alle details van het door hem bedachte ‘Grote Ontwerp’ voor de uiteindelijke verovering van de Peloponnesos.

Ondanks het vertrek van Alcibiades ging de veroveringstocht van Sicilië gewoon door onder leiding van Lamachus en Nicias. De twee troepenmachten van beide bevelhebbers bezetten een vlakte genaamd Epipolae die ten westen van Syracuse lag. Onmiddellijk na aankomst begonnen de Atheense soldaten met het ommuren van Syracuse om de stad van de buitenwereld te isoleren. Nog voor de muur af was plaatsten de Atheense hoplieten een aanval. De aanval was een succes en het leger van Syracuse vluchtte alle kanten uit. Lamachus, waarschijnlijk in extase door de overwinning, zette met een kleine groep hoplieten de achtervolging in, maar werd door de cavalerievan de tegenstander ingesloten. Deze herkenden de Atheense bevelhebber, omdat hij een helm droeg getooid met grote pluimen. De Siciliaan Callicrates daagde Lamachus uit voor een individueel gevecht. De oude Lamachus accepteerde de uitdaging, maar was niet opgewassen tegen Callicrates en vond in het gevecht de dood. 


Sparta komt ten tonele en Nicias vraagt om versterking

Na de dood van Lamachus voerde alleen Nicias, de grootste tegenstander van de expeditie, nog het bevel over de Atheense strijdkrachten. Het lukte hem om zijn troepen veilig naar de haven van Syracuse te loodsen, zodat het mogelijk werd een blokkade te vormen rond de stad. Ondertussen zag Sparta dat het ‘Grote Ontwerp’ van Alcibiades langzaam maar zeker uit begon te komen. Sparta stuurde daarom de getalenteerde bevelhebber Gylippus naar Sicilië. Gylippus wist dat als hij Syracuse nog wilde bereiken hij op moest schieten, want als Nicias klaar zou zijn met de ommuring dan zouden de Spartaanse troepen Syracuse nooit meer kunnen bereiken.

Terwijl veel Atheense soldaten hard aan het werk waren met de bouw van de ommuring van Syracuse, viel Gylippus met zijn soldaten de Atheners aan. Nicias was verrast door de aanval en gaf zijn soldaten het bevel te vluchten uit Epipolae.  De zomer was ten einde en daarmee ook de Atheense hoop op een overwinning op Syracuse. Nicias schreef een brief aan de Atheense volksvergadering waarin hij vroeg om verse strijdkrachten onder een nieuwe bevelhebber.  Nicias had al vanaf het begin van de campagne te kampen met een slopende nierziekte. Hij vond zichzelf niet meer capabel om leiding te geven aan de troepen. De roep om vervanging was echter aan dovemansoren gericht. Nicias kreeg opdracht te blijven waar hij zat. In de lente zou hij versterking krijgen van verse manschappen onder leiding van Demosthenes.


Nicias en Demostenes proberen tevergeefs het tij te keren

Toen Demosthenes in het voorjaar aankwam in Sicilië, probeerde hij de vlakte bij Epipolae opnieuw in te nemen. Dit werd een compleet fiasco. Meer dan tweeduizend Atheense soldaten vonden de dood en een groot aantal raakte gewond. Demosthenes zag ook geen heil meer in het voortzetten van de campagne, maar gek genoeg was het nu Nicias die de strijd niet wilde opgeven, omdat hij bang was dat Syracuse een groot offensief zou beginnen tegen de terugtrekkende Atheense soldaten. Toen het Atheense kamp ook nog eens te maken kreeg met een ziektgolf werd de roep om terugtrekking bij de soldaten steeds luider. Uiteindelijk moest ook Nicias hier gehoor aangeven. Nicias riep zijn bevelhebbers bij elkaar en er werd besloten op 27 augustus 413 v.Chr. terug te keren naar Athene. De avond voor de terugtrekking was er echter een maansverduistering wat door de soldaten en belangrijker door Nicias gezien werd als een teken dat de terugtrekking enkele dagen uitgesteld moest worden.

Ondertussen was Syracuse achter de Atheense plannen gekomen en plaatsten een offensief op de Atheense vloot. Hierdoor werden de Atheense soldaten gedwongen om over land terug te keren naar Athene. Alle gewonden die niet in staat waren om de reis te ondernemen werden achtergelaten. Er ontspon zich een kat-en-muisspel, waardoor Nicias en Demosthenes van elkaar gescheiden raakten. Demosthenes en zijn troepen werden als eerste achterhaald door het leger van Syracuse. Demosthenes gaf zich over in de hoop het leven van zijn soldaten te redden. Zelf wilde hij niet gevangen genomen worden, daarom probeerde hij zelfmoord te plegen door zich op zijn zwaard te storten, maar dit mislukte. De volgende dag werden de troepen van Nicias bereikt, maar zij gaven zich niet over zonder slag of stoot. Toen de Atheense soldaten ingesloten raakten in een rivierbedding en afgeslacht dreigden te worden, zat er voor Nicias niets anders op dan zich over te geven.


De Atheense nederlaag op Sicilië
De gevolgen van de nederlaag waren niet gering. Zowel Demosthenes als Nicias werden geëxecuteerd en de nog overgebleven soldaten werden verkocht als slaaf.  Meer dan tweehonderd oorlogsschepen werden vernietigd en zo’n veertigduizend man vonden in de  campagne op Sicilië de dood. In Athene werd de nederlaag met ongeloof aanvaard. De bevolking treurde om de vele doden, maar stond ook doodsangsten over de onzekere toekomst van de stad. Door het gebrek aan soldaten zouden opstanden in het Rijk en een Peloponnesische aanval nooit afgeweerd kunnen worden. Het was alleen nog de vraag wanneer dit zou gebeuren.