Belevingsgerichte zorg is een benaderingswijze die inspeelt op de individuele behoefte van de patiënt, waardoor sociaal contact verbetert, probleemgedrag afneemt en op de patiënt aangepaste psychosociale interventies ervoor zorgen dat de kwaliteit van leven verbetert.
Begripsomschrijving
In de jaren ’60 was de behandelwijze van geriatrische patiënten gericht op het medische model. De nadruk lag hierbij op behandelen, genezen en herstel van gezondheid. Vanaf de jaren ’80 veranderde dit echter en begon de behandeling van geriatrische patiënten zich steeds meer te richten op de patiënt in plaats van op de ziekte. Er kwamen belevingsgerichte benaderingswijzen op waarin werd ingegaan op de zorgafhankelijkheid en de gevoelens van angst die het ziek zijn te weeg kunnen brengen.
Belevingsgerichte zorg is primair ontworpen voor mensen die lijden aan dementie en is veelal gericht op theoretische invalshoeken uit de ontwikkelingspsychologie, sociale psychologie of uit de psychiatrie.
In de toepasbare belevingsgerichte benaderingen baseerde men zich op kernbegrippen uit de humanistische psychologie en de psychotherapie, als echtheid, warmte en empathie. In al deze belevingsgerichte zorgbenaderingen zijn er drie zaken die overeenkomen. Ten eerste staat het respect voor de waardigheid van de persoon met dementie en diens subjectieve beleving van de werkelijkheid voorop. Ten tweede ligt de nadruk op mogelijkheden om te kunnen communiceren met dementerenden. De derde overeenkomst is het beschouwen van de dementerende als individu met een eigen geschiedenis, eigen wensen en behoeften en dus ook een eigen behoefte aan zorg.
Met behulp van deze belevingsgerichte zorgtechnieken blijven de hulpverleners de communicatieve vaardigheden van dementerenden trainen en wordt rekening gehouden met de gevoelens, behoeften, en lichamelijke en psychische beperkingen van de dementerende. Uiteindelijk moeten deze belevingsgerichte technieken ertoe leiden dat dementerenden zo veel mogelijk ondersteuning ervaren in het omgaan met de ziekte en in het omgaan met de noodzakelijke hulp die de dementerende nodig heeft naarmate de dementie de overhand begint te krijgen.
Benaderingswijzen belevingsgerichte zorg
Realiteits oriëntatie training (ROT)
Bij ROT worden de patiënten zo veel mogelijk in het hier en nu gehouden, door het gebruik van klokken, kalenders en bijvoorbeeld boodschappenlijstjes. Wanneer er bij de patiënt sprake is van verwardheid op het gebied van bijvoorbeeld tijd, plaats of personen zal dit op een systematische wijze gecorrigeerd worden, waardoor de patiënt weer in contact komt met de realiteit.
Validation
In plaats van de dementerenden te corrigeren en proberen hen terug te halen in de werkelijkheid is validation erop gericht de belevings- en gevoelswereld van de dementerende te bevestigen. Met behulp van validation kun je contact maken met de dementerende waar deze zich ook bevindt, in het hier en nu of in zijn eigen innerlijke wereld. In plaats van ruzie over feiten kan zo een goed contact tussen hulpverlener en patiënt ontstaan.
Snoezelen
Bij het snoezelen wordt er een beroep gedaan op alle primaire zintuigen, reuk, smaak, tast, zien en horen van de dementerende, waardoor de primaire zintuigen geactiveerd worden en de patiënt zich erg rustig en prettig zal voelen.
Warme zorg
Warme zorg probeert door aangepaste en zo veel mogelijk vertrouwd overkomende omgeving en begeleiding de gevoelens van angst en onzekerheid bij de dementerende te voorkomen of op te vangen.
Levensboek
Het levensboek is een boek met gebeurtenissen uit iemands leven. Door de verschillende gebeurtenissen die er beschreven staan in zo’n boek is het gemakkelijker voor de hulverlener, familie en de patiënt om herinneringen op te halen. Het doel is herkenning, contact leggen en het verminderen van gevoelens van angst.
Reminiscentie
Dementerende ouderen hebben te maken met het leven in het verleden. Ze hebben geen duidelijk besef van het heden, omdat het verleden hun dagelijks leven beheerst. Deze methode richt zich in het verleden van de dementerende ouderen. De hulpverleners proberen de ouderen op hun gemak te stellen door te praten over het persoonlijk verleden. Het ophalen van positieve en prettige herinneringen die de oudere nog weet, creëert rust bij de oudere.
Psychomotorische therapie (PMT)
Door middel van bewegen en spel worden cognitieve functies en sociale contacten gestimuleerd. Voorop staat het beleven van plezier en van daaruit de onbewuste oefening met als doel cognitief verval tegengaan en sociaal geïsoleerd gedrag voorkomen.
Passiviteit van het dagelijks leven
'Passiviteit van het dagelijks leven', ook wel afgekort als PDL, is een methode bestaande uit een combinatie van handelingen, voorzieningen en maatregelen die bijdragen aan optimale begeleiding, verzorging of verpleging van 'passieve' patiënten. Deze patiënten zijn niet in staat tot het verrichten van activiteiten en hebben daarmee niet meer de mogelijkheid om zelf actief mee te werken aan hun behandeling. De methode is voornamelijk gericht op het voorkomen van decubitus en contracturen en daarbij het verzorgen van enige mate van ontspanning bij de dementerende.
Begripsomschrijving
In de jaren ’60 was de behandelwijze van geriatrische patiënten gericht op het medische model. De nadruk lag hierbij op behandelen, genezen en herstel van gezondheid. Vanaf de jaren ’80 veranderde dit echter en begon de behandeling van geriatrische patiënten zich steeds meer te richten op de patiënt in plaats van op de ziekte. Er kwamen belevingsgerichte benaderingswijzen op waarin werd ingegaan op de zorgafhankelijkheid en de gevoelens van angst die het ziek zijn te weeg kunnen brengen.
Belevingsgerichte zorg is primair ontworpen voor mensen die lijden aan dementie en is veelal gericht op theoretische invalshoeken uit de ontwikkelingspsychologie, sociale psychologie of uit de psychiatrie.
In de toepasbare belevingsgerichte benaderingen baseerde men zich op kernbegrippen uit de humanistische psychologie en de psychotherapie, als echtheid, warmte en empathie. In al deze belevingsgerichte zorgbenaderingen zijn er drie zaken die overeenkomen. Ten eerste staat het respect voor de waardigheid van de persoon met dementie en diens subjectieve beleving van de werkelijkheid voorop. Ten tweede ligt de nadruk op mogelijkheden om te kunnen communiceren met dementerenden. De derde overeenkomst is het beschouwen van de dementerende als individu met een eigen geschiedenis, eigen wensen en behoeften en dus ook een eigen behoefte aan zorg.
Met behulp van deze belevingsgerichte zorgtechnieken blijven de hulpverleners de communicatieve vaardigheden van dementerenden trainen en wordt rekening gehouden met de gevoelens, behoeften, en lichamelijke en psychische beperkingen van de dementerende. Uiteindelijk moeten deze belevingsgerichte technieken ertoe leiden dat dementerenden zo veel mogelijk ondersteuning ervaren in het omgaan met de ziekte en in het omgaan met de noodzakelijke hulp die de dementerende nodig heeft naarmate de dementie de overhand begint te krijgen.
Benaderingswijzen belevingsgerichte zorg
Realiteits oriëntatie training (ROT)
Bij ROT worden de patiënten zo veel mogelijk in het hier en nu gehouden, door het gebruik van klokken, kalenders en bijvoorbeeld boodschappenlijstjes. Wanneer er bij de patiënt sprake is van verwardheid op het gebied van bijvoorbeeld tijd, plaats of personen zal dit op een systematische wijze gecorrigeerd worden, waardoor de patiënt weer in contact komt met de realiteit.
Validation
In plaats van de dementerenden te corrigeren en proberen hen terug te halen in de werkelijkheid is validation erop gericht de belevings- en gevoelswereld van de dementerende te bevestigen. Met behulp van validation kun je contact maken met de dementerende waar deze zich ook bevindt, in het hier en nu of in zijn eigen innerlijke wereld. In plaats van ruzie over feiten kan zo een goed contact tussen hulpverlener en patiënt ontstaan.
Snoezelen
Bij het snoezelen wordt er een beroep gedaan op alle primaire zintuigen, reuk, smaak, tast, zien en horen van de dementerende, waardoor de primaire zintuigen geactiveerd worden en de patiënt zich erg rustig en prettig zal voelen.
Warme zorg
Warme zorg probeert door aangepaste en zo veel mogelijk vertrouwd overkomende omgeving en begeleiding de gevoelens van angst en onzekerheid bij de dementerende te voorkomen of op te vangen.
Levensboek
Het levensboek is een boek met gebeurtenissen uit iemands leven. Door de verschillende gebeurtenissen die er beschreven staan in zo’n boek is het gemakkelijker voor de hulverlener, familie en de patiënt om herinneringen op te halen. Het doel is herkenning, contact leggen en het verminderen van gevoelens van angst.
Reminiscentie
Dementerende ouderen hebben te maken met het leven in het verleden. Ze hebben geen duidelijk besef van het heden, omdat het verleden hun dagelijks leven beheerst. Deze methode richt zich in het verleden van de dementerende ouderen. De hulpverleners proberen de ouderen op hun gemak te stellen door te praten over het persoonlijk verleden. Het ophalen van positieve en prettige herinneringen die de oudere nog weet, creëert rust bij de oudere.
Psychomotorische therapie (PMT)
Door middel van bewegen en spel worden cognitieve functies en sociale contacten gestimuleerd. Voorop staat het beleven van plezier en van daaruit de onbewuste oefening met als doel cognitief verval tegengaan en sociaal geïsoleerd gedrag voorkomen.
Passiviteit van het dagelijks leven
'Passiviteit van het dagelijks leven', ook wel afgekort als PDL, is een methode bestaande uit een combinatie van handelingen, voorzieningen en maatregelen die bijdragen aan optimale begeleiding, verzorging of verpleging van 'passieve' patiënten. Deze patiënten zijn niet in staat tot het verrichten van activiteiten en hebben daarmee niet meer de mogelijkheid om zelf actief mee te werken aan hun behandeling. De methode is voornamelijk gericht op het voorkomen van decubitus en contracturen en daarbij het verzorgen van enige mate van ontspanning bij de dementerende.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten