Pericles was de ongekroonde leider van Athene gedurende de grootste culturele en politieke bloeitijd die de stad ooit gekend heeft. Hij was leider van de democratische stroming in de Atheense politiek en stond aan het begin van de reorganisatie van de Delisch-Attische Bond tot een Atheens Rijk.
Politieke revolutie in Athene: de opkomst van Pericles
Pericles was de ongekroonde leider van Athene in de vijfde eeuw v. Chr. Hij was een charismatisch staatsman en een goed veldheer. Na de dood van Ephialtes werd Pericles de onbetwiste leider van de democratische stroming en werd hij herhaaldelijk door het volk gekozen als strateeg en leidde hij succesvolle veldtochten. De periode dat Pericles aan de macht was in Athene wordt wel de eeuw van Pericles genoemd. Athene maakt de grootste culturele en politieke bloeitijd door in de geschiedenis van de stad, mede ook door het leiderschap van Athene. Toch was het ook Pericles die door de reorganisatie van de Delisch-Attische Bond in een Atheens Rijk de stad vervreemde van Sparta, waardoor een oorlog tussen beide onvermijdelijk werd.
Athene zegt bondgenootschap met Sparta op
Tijdens de Atheense belegering van Thasos, dat in opstand was gekomen tegen hoge contributiekosten van de Delisch-Attische Bond, werd Sparta getroffen door een aardbeving in 464 v.Chr. De bevolking van Sparta bestond voor het grootste deel uit heloten. Dit waren door Sparta veroverde volkeren op de Peloponnesos die eigendom van de staat werden. Deze ‘staatsslaven’ gebruikten de aardbeving om in opstand te komen tegen hun overheersers. Het lukte de Spartiaten echter niet om de opstand eigenhandig neer te slaan, waardoor zij zich genoodzaakt zagen hulp te vragen hun bondgenoten van de Helleense Bond die formeel nooit opgeheven was. Deze roep om hulp zorgde voor grote onrust in de Atheense volksvergadering.
Atheens generaal Cimon, een man van eer en trouw, wilde het bondgenootschap naleven en Sparta te hulp schieten. Zijn politieke tegenstander, de democraat Ephialtes, had er echter geen behoefte aan om een rivaal om de hegemonie in Griekenland terug in het zadel te helpen. De volksvergadering koos in het voordeel van Cimon, waarop deze met een leger van vierduizend man richting Sparta trok. Toen Cimon met zijn troepenmacht de Peloponnesos wilde binnentrekken werden de Spartiaten angstig. Zij waren bang dat de Atheense troepenmacht Sparta niet te hulp wilde schieten, maar juist wilde veroveren. De Spartiaten stuurde een gezant naar generaal Cimon en deelde mee dat Atheense hulp niet gewenst was. Dit had een tegengesteld effect. De hulpvaardige Atheners beschouwden deze weigering als een vernedering en zonnen op wraak. Het bondgenootschap met Sparta via de Helleense Bond werd opgezegd en daarnaast sloot Athene een verbond met Argos en Thessalië, de aartsvijanden van Sparta. Dit verbond had echter grote gevolgen voor de Delisch-Attische Bond.
Verandering beleid Delisch-Attische Bond
De Delisch-Attische Bond had nooit een agressief beleid gevoerd tegen Sparta, maar het was wel sterk anti-Perzisch. Door de toetreding van Argos en Thessalië kreeg het twee leden erbij die weliswaar neutraal waren geweest in de Perzische Oorlogen, maar toch vriendschappelijke banden met het Perzische Rijk hadden. De Atheense bondgenoten waren dan ook niet gelukkig met de toetreding van de nieuwe leden, omdat het anti-Perzische aspect van het bondgenootschap leek te verdwijnen. Hier kwam bij dat Athene haar bondgenoten niet geraadpleegd had over de toetreding van Argos en Thessalië.
De onrust bij de bondgenoten werd versterkt door de politieke revolutie die gelijktijdig in Athene aan het plaatsvinden was. Cimon had vijfentwintig jaar lang alle campagnes onder de vlag van de Delisch-Attische Bond tegen de Perzen geleid en werd zeer gewaardeerd door de bondgenoten, maar bij zijn terugkeer uit de Peloponnesos werd hij door Atheense volksvergadering geostraciseerd. Cimon mocht zich tien jaar lang niet meer vertonen in Athene. Hierdoor kon Ephialtes en zijn democratische achterban de macht in Athene naar zich toetrekken. Deze machtsverschuiving leidde er toe dat Athene nu geregeerd werd door een groep die vijandig was tegen Sparta. Ephialtes zou de strijd tussen Athene en Sparta niet bij leven meemaken. Toen hij probeerde om de macht van de traditionele aristocratie die zitting had in de Raad van Areopagus over te hevelen naar de volksvergadering werd hij door de aristocratie vermoord. Ephialtes werd opgevolgd door zijn vertrouweling Pericles.
Pericles komt aan de macht
De positie van Pericles was bij zijn aantreden in 461 v.Chr. verre van zeker. Eerst moest hij ervoor zorgen dat hij de volledige steun van de democratische achterban kreeg. Bovendien wist Pericles dat hij flink wat tegenstand kon verwachten van de vrienden van Cimon. Tijd om zijn positie veilig te stellen was er niet, want het volk rekende er op dat hij het agressieve beleid van de als martelaar gestorven Ephialtes ging uitvoeren. Om zich dan ook volledig op Sparta en haar bondgenoten in de Peloponnesische Bond te kunnen richten moest er eerst zo snel mogelijk een einde gemaakt worden aan de continue strijd met de Perzen. Al enkele maanden na zijn aantreden kreeg Pericles de kans om beide doelstellingen te verwezenlijken, door een grensconflict tussen Korinthe en Megara, twee leden van de Peloponnesische Bond, en de Egyptische interventie waar Athene de Egyptenaren te hulp schieten als zij zich willen ontdoen van de Perzen.
Politieke revolutie in Athene: de opkomst van Pericles
Pericles was de ongekroonde leider van Athene in de vijfde eeuw v. Chr. Hij was een charismatisch staatsman en een goed veldheer. Na de dood van Ephialtes werd Pericles de onbetwiste leider van de democratische stroming en werd hij herhaaldelijk door het volk gekozen als strateeg en leidde hij succesvolle veldtochten. De periode dat Pericles aan de macht was in Athene wordt wel de eeuw van Pericles genoemd. Athene maakt de grootste culturele en politieke bloeitijd door in de geschiedenis van de stad, mede ook door het leiderschap van Athene. Toch was het ook Pericles die door de reorganisatie van de Delisch-Attische Bond in een Atheens Rijk de stad vervreemde van Sparta, waardoor een oorlog tussen beide onvermijdelijk werd.
Athene zegt bondgenootschap met Sparta op
Tijdens de Atheense belegering van Thasos, dat in opstand was gekomen tegen hoge contributiekosten van de Delisch-Attische Bond, werd Sparta getroffen door een aardbeving in 464 v.Chr. De bevolking van Sparta bestond voor het grootste deel uit heloten. Dit waren door Sparta veroverde volkeren op de Peloponnesos die eigendom van de staat werden. Deze ‘staatsslaven’ gebruikten de aardbeving om in opstand te komen tegen hun overheersers. Het lukte de Spartiaten echter niet om de opstand eigenhandig neer te slaan, waardoor zij zich genoodzaakt zagen hulp te vragen hun bondgenoten van de Helleense Bond die formeel nooit opgeheven was. Deze roep om hulp zorgde voor grote onrust in de Atheense volksvergadering.
Atheens generaal Cimon, een man van eer en trouw, wilde het bondgenootschap naleven en Sparta te hulp schieten. Zijn politieke tegenstander, de democraat Ephialtes, had er echter geen behoefte aan om een rivaal om de hegemonie in Griekenland terug in het zadel te helpen. De volksvergadering koos in het voordeel van Cimon, waarop deze met een leger van vierduizend man richting Sparta trok. Toen Cimon met zijn troepenmacht de Peloponnesos wilde binnentrekken werden de Spartiaten angstig. Zij waren bang dat de Atheense troepenmacht Sparta niet te hulp wilde schieten, maar juist wilde veroveren. De Spartiaten stuurde een gezant naar generaal Cimon en deelde mee dat Atheense hulp niet gewenst was. Dit had een tegengesteld effect. De hulpvaardige Atheners beschouwden deze weigering als een vernedering en zonnen op wraak. Het bondgenootschap met Sparta via de Helleense Bond werd opgezegd en daarnaast sloot Athene een verbond met Argos en Thessalië, de aartsvijanden van Sparta. Dit verbond had echter grote gevolgen voor de Delisch-Attische Bond.
Verandering beleid Delisch-Attische Bond
De Delisch-Attische Bond had nooit een agressief beleid gevoerd tegen Sparta, maar het was wel sterk anti-Perzisch. Door de toetreding van Argos en Thessalië kreeg het twee leden erbij die weliswaar neutraal waren geweest in de Perzische Oorlogen, maar toch vriendschappelijke banden met het Perzische Rijk hadden. De Atheense bondgenoten waren dan ook niet gelukkig met de toetreding van de nieuwe leden, omdat het anti-Perzische aspect van het bondgenootschap leek te verdwijnen. Hier kwam bij dat Athene haar bondgenoten niet geraadpleegd had over de toetreding van Argos en Thessalië.
De onrust bij de bondgenoten werd versterkt door de politieke revolutie die gelijktijdig in Athene aan het plaatsvinden was. Cimon had vijfentwintig jaar lang alle campagnes onder de vlag van de Delisch-Attische Bond tegen de Perzen geleid en werd zeer gewaardeerd door de bondgenoten, maar bij zijn terugkeer uit de Peloponnesos werd hij door Atheense volksvergadering geostraciseerd. Cimon mocht zich tien jaar lang niet meer vertonen in Athene. Hierdoor kon Ephialtes en zijn democratische achterban de macht in Athene naar zich toetrekken. Deze machtsverschuiving leidde er toe dat Athene nu geregeerd werd door een groep die vijandig was tegen Sparta. Ephialtes zou de strijd tussen Athene en Sparta niet bij leven meemaken. Toen hij probeerde om de macht van de traditionele aristocratie die zitting had in de Raad van Areopagus over te hevelen naar de volksvergadering werd hij door de aristocratie vermoord. Ephialtes werd opgevolgd door zijn vertrouweling Pericles.
Pericles komt aan de macht
De positie van Pericles was bij zijn aantreden in 461 v.Chr. verre van zeker. Eerst moest hij ervoor zorgen dat hij de volledige steun van de democratische achterban kreeg. Bovendien wist Pericles dat hij flink wat tegenstand kon verwachten van de vrienden van Cimon. Tijd om zijn positie veilig te stellen was er niet, want het volk rekende er op dat hij het agressieve beleid van de als martelaar gestorven Ephialtes ging uitvoeren. Om zich dan ook volledig op Sparta en haar bondgenoten in de Peloponnesische Bond te kunnen richten moest er eerst zo snel mogelijk een einde gemaakt worden aan de continue strijd met de Perzen. Al enkele maanden na zijn aantreden kreeg Pericles de kans om beide doelstellingen te verwezenlijken, door een grensconflict tussen Korinthe en Megara, twee leden van de Peloponnesische Bond, en de Egyptische interventie waar Athene de Egyptenaren te hulp schieten als zij zich willen ontdoen van de Perzen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten